Երբեք այսքան մեծ չի եղել անկեղծության կարիքն ու կարոտը, ինչպես այսօր, և երբեք այսքան ահռելի չափերով չի հայտնվել կեղծիքը, ինչպես այսօր:
Դարավոր կարգերի ու հասկացողությունների հեղաշրջումի օրը, պատմության ահավոր դատաստանի օրը:
Մեծ ալեկոծություններն ու ակնկալությունները ամենքին տեղահան են արել, դուրս են բերել իրենց անկյուններից. և ահա– ժողովուրդներն իրենց ունեցած ուժերով հրապարակի վրա են:
Ամեն մարդ շարժվում է, ամեն մարդ խոսում է:
Անշուշտ նա պիտի շարժվեր այնպես, ինչպես ինքն է կամենում, և խոսեր այն, ինչ որ ինքն է մտածում:
Այդպես պիտի լիներ մարդը. առավել ևս այս տեսակ մի ժամանակի առաջ, երբ շարժումը կամ խոսքը կարող է ունենալ այնպիսի հետևանք, որ ուրիշ ժամանակ աներևակայելի է:
Նրա այս խոսքից կամ այն շարժումից կախված է շատ բան:
Եվ հանկարծ․․․ դուք տեսնում եք․․․ Նա խաղ է անում, դերասանություն է անում:
Դերասանությունը գեղեցիկ է բեմի վրա, ուր խաղում են, բայց նա գարշելի է կյանքի մեջ, ուր ապրում են:
Դրա համար էլ բեմի վրա խաղացողները շնորքով մարդիկ են, իսկ կյանքում խաղացողները ցածերն ու կեղծավորները:
Նրանք խաղ են անում ամեն տեղ, ամեն բանի հետ, և [ 151 ]ահա, մեր կյանքը ավելի նման է թատրոնական բեմի, ու այդ բեմը թեև փոքր, բայց, տեսեք, որքա՜ն դերասաններ ունի․․․
Իրենց վրա առած զանազան դերեր, նրանք մտել են ու խաղում են այս կամ այն ասպարեզում:
Ահա սա՝ ներկայանում է ամեն տեղ որպես չհասկացված ու հալածված գաղափարական գործիչ, մյուսը՝ նշանավոր հերոս է խաղում, երրորդը՝ հրապարակախոսություն է սարքել, չորրորդը՝ բարեգործ է ձևանում, հինգերորդը՝ գրող է կեղծում, վեցերորդը՝ հանդիսանում է արդեն որպես նահատակ, յոթերորդը՝ գալիս է որպես դատավոր ամենքին մեղադրելու և ամենքից հաշիվ ուզելու․․․
Ու, բնականաբար, չնայելով այսքան շատ գործիչների ներկայությանը, դուք զգում եք, որ ցուրտ է, որովհետև չկա անկեծության ջերմությունը, զգացմունքի հուրը, որովհետև նրանք խոսում են լեզվով, իսկ սիրտները շատ է հեռու, և զզվում եք վերջապես:
Սրանք ոչինչ չեն սիրում, այլ ցույց են տալի, թե սիրում են:
Եվ ինչպես դերասանն ունի իր դերը, որ տանում է, իսկական գործիչն ունի իր խաչը, որ կրում է, սրանք էլ, այս կամ այն գործին կպչելով, փոխանակ գործի ծանրության տակ մտնելու և տանելու, իրենք են բարձրանում, հեծնում նրա վրա ու շինում են իրենց էշը:
Եվ այս դերասաններից ամեն մեկն ունի իր էշը, ու միշտ էլ իր էշն է քշում, թեկուզ աշխարհքը քանդվի:
Հաճախ սրանց շահատակությունը տևում է շատ երկար, նայած թե ինչ տեղ են մեյդան բաց արել և ով են թամաշավորները կամ երբ են գլխի ընկնելու:
Ու որպեսզի այդ թամաշավոր-ժողովրդի սիրտը շահած լինեն ու բարեկամ պահած, միշտ գոռում են «ժողովրդի» անունը:
Խոսքն ընչի մասին ուզում է լինի, միշտ վերջացնում են «ժողովուրդով»: «Ժողվուրդն այսպես է կամենում․․․ Ժողովուրդը մեզ հետ է․․․ Ժողովուրդը ձեզ կդատի․․․ Ո՞ւր ես, ժողովուրդ, անարգում են քեզ․․․»:
Ինչո՞ւ է շարքը կորչվում «Երկիր Նաիրի»։ Համացանցից տեղեկություններ գտի՛ր Նաիրիի մասին։
Վահան Տերյանի «Երկիր Նաիրի» շարքը Տերյանի ժողովածուների միջի յուրահատուկ ժողովածու է, որը ամբողջովին նվիրված է նրա հայրենասիրական զգացողություններին, մտքերին և այն ամբողջ ցավին, որը նա ապրել է։
1․ Դո՛ւրս գրիր անծանոթ բառերը և բացատրի՛ր։ 2․ Համացանցի օգնությամբ փորձիր պարզել, թե ովքեր են Լաերտն ու Ուլիսը, տեղեկություններ հավաքի՛ր նրանց մասին։
Լաերտեսը հին հունական դիցաբանության գլխավոր հերոս Ոդիսևսի հայրն է։ Նա Իթաքա կղզու թագավորն էր և Արքեսիոսի և Խալկոդիկեի որդին։ Լաերտեսը համարվում է Զևսի աստծո հետնորդը և հայտնի էր իր ռազմական սխրանքներով։ Ոդիսևսի երկար ճանապարհորդությունից և Տրոյական պատերազմին մասնակցելուց հետո Լաերտեսը մնաց Իթաքայում, որտեղ սպասում էր որդու վերադարձին։
Լաերտեսի կյանքի մասին քիչ բան է հայտնի մինչև Ոդիսականի սկիզբը։ Հերոսն ամուսնացած էր Անտիկլեայի՝ Ավտոլիկոսի դստեր հետ; նա նրան ծնեց իր միակ որդուն՝ Ոդիսևսին, և դստերը՝ Կթիմենային, իսկ ուշ հնաոճ աղբյուրներում հիշատակվում է մեկ այլ դուստր՝ Կալիստոն կամ Ֆեյքը։ Կար վարկած, ըստ որի Ոդիսևսն իրականում կորնթոսի հերոս Սիզիփոսի որդին էր. վերջինս, ձիեր գողանալու համար Աուտոլիկոսին պատժելու համար, բռնաբարեց իր դստերը, և նա դարձավ Լաերտեսի կինը՝ արդեն հղի լինելով։
Հոմերոսի Ոդիսականում Լաերտեսը ներկայացված է որպես ծեր ու տխուր մարդ, ով սգում է իր որդու ճակատագրի համար և վրեժխնդիր է լինում կորստի համար։ Նրա կերպարը խորհրդանշում է հավատարմությունը, ծնողական սերը և հավատքը Ոդիսևսի վերադարձի հանդեպ։ Էպոսի վերջում Լաերտեսը կարևոր դեր է խաղում Ոդիսևսի և նրա կնոջ՝ Պենելոպեի համար հայցողների միջև հակամարտությունը լուծելու, ինչպես նաև նրա հետ Ոդիսևսի հանդիպմանը, որը թույլ է տալիս որդուն վերագտնել իր թագավորական պարտականությունները։
Ուլիսեսը, որը հայտնի է նաև որպես Ոդիսևս, Հոմերոսի հին հունական էպոսի՝ «Ոդիսական»-ի գլխավոր հերոսն է։ Եղել է Իթակա կղզու թագավոր և մասնակցել է Տրոյական պատերազմին։ Պատերազմի ավարտից հետո նա գնաց դեպի տուն երկար ճանապարհորդություն, որը տևեց տասը տարի։
«Ոդիսականում» Յուլիսիսը նկարագրվում է որպես վարպետ ստրատեգ և խորամանկ խաբեբա, ով իր խելքն ու խորամանկությունը գործադրեց՝ հաղթահարելու բազմաթիվ խոչընդոտները, որոնք կանգնած էին իր ճանապարհին: Նրա ճանապարհորդությունը լի էր փորձություններով և վտանգներով, ներառյալ հանդիպումները կիկլոպ Պոլիֆեմոսի հետ, Սիրենների բանտարկությունը, կախարդ թագուհի Կիրզայի խաբեությունը, ճակատամարտը իմաստության աստվածուհի Աթենայի հետ և շատ ուրիշներ:
Ուլիսեսի վերադարձը Իթակա և նրա բախումը տարբեր խոչընդոտների ու գայթակղությունների հետ, ներառյալ աղեղը տիրապետելը և սեփական երկրի մասին սովորելը, կազմում են Ոդիսականի հիմնական սյուժեն: Յուլիսիսը նաև գոյատևման, հաստատակամության և սեփական տան և ընտանիքի հանդեպ հավատարմության խորհրդանիշ է:
3․ Ո՞րն է բանաստեղծության գլխավոր ասելիքը։ Այս բանաստեղծությունները ուզում է ասել, որ Տերյանը պատմություններով է վերադառնում հայրենիք։ Այս բանաստեղծությունից կարելի է նկատել, որ <<Երկիր Նայիրի>> բանաստեղծությունների շարքը լինելու է հայրենասիրական։ 4․ Գրավո՛ր վերլուծիր բանաստեղծությունը։ Հեղինակը այստեղ իրեն նմանեցնում է Ուլիսի (Ոդիսևս) հետ, քանի որ Ուլիսը մեծ դժվարությւոններով է անցել, որպեսզի վերադառնա իր հայրենիք՝ Իթակա։ Տերյաննել է այնցնում դժվարություների միջով, որպեսզի հասնի հայրենիք։
1․ Դո՛ւրս գրիր անծանոթ բառերը, բացատրի՛ր։ 2․ Ի՞նչ ընդհանրություն կա այս բանաստեղծությունների մեջ։ Տերյանը բոլորի մեջ էլ պատմում է իր մոր և իր տան մասին։ 3․ Գրավո՛ր վերլուծիր բանաստեղծությունները։ Կարծես թե դարձել եմ ես տուն»
4․ Ընտրի՛ր բանաստեղծություններից մեկը, անգիր սովորի՛ր։ 5․ Տեսագրի՛ր կամ ձայնագրի՛ր բանաստեղծությունը։
1․ Շարքում գտի՛ր այն բանաստեղծությունները, որտեղ առասպելական կերպարներ կան։ Փորձի՛ր գտնել այդ կերպարների մասին տեղեկություններ և պարզել, թե դիցաբանական ինչ կերպարներ են դրանք։
2․ Համացանցի օգնությամբ փորձիր պարզել, թե ովքեր են Լաերտն ու Ուլիսը, տեղեկություններ հավաքի՛ր նրանց մասին։
Լաերտեսը հին հունական դիցաբանության կերպար է, որը հիմնականում հայտնի է Հոմերոսի հին հունական էպոսից՝ «Ոդիսական»-ից։ Լաերտեսը գլխավոր հերոս Ոդիսևսի հայրն էր, ով Տրոյական պատերազմից հետո մեկնեց երկար ու վտանգավոր ճանապարհորդության։ Լաերտեսը էպոսում հանդես է գալիս որպես ծեր ու իմաստուն մարդ՝ տխուր հիշելով իր որդուն և վրեժ լուծելով նրա կորստի համար։ Նա փոքր, բայց նշանակալի դեր է խաղում սյուժեում, հատկապես «Ոդիսական»-ի վերջին մասերում, երբ Ոդիսևսը վերադառնում է Իթակա և հանդիպում է իր հորը։
Ուլիսեսը, որը հայտնի է նաև որպես Ոդիսևս, Հոմերոսի հին հունական էպոսի՝ «Ոդիսական»-ի գլխավոր հերոսն է։ Եղել է Իթակա կղզու թագավոր և մասնակցել է Տրոյական պատերազմին։ Պատերազմի ավարտից հետո նա գնաց դեպի տուն երկար ճանապարհորդություն, որը տևեց տասը տարի։
«Ոդիսականում» Յուլիսիսը նկարագրվում է որպես վարպետ ստրատեգ և խորամանկ խաբեբա, ով իր խելքն ու խորամանկությունը գործադրեց՝ հաղթահարելու բազմաթիվ խոչընդոտները, որոնք կանգնած էին իր ճանապարհին: Նրա ճանապարհորդությունը լի էր փորձություններով և վտանգներով, ներառյալ հանդիպումները կիկլոպ Պոլիֆեմոսի հետ, Սիրենների բանտարկությունը, կախարդ թագուհի Կիրզայի խաբեությունը, ճակատամարտը իմաստության աստվածուհի Աթենայի հետ և շատ ուրիշներ:
Ուլիսեսի վերադարձը Իթակա և նրա բախումը տարբեր խոչընդոտների ու գայթակղությունների հետ, ներառյալ աղեղը տիրապետելը և սեփական երկրի մասին սովորելը, կազմում են Ոդիսականի հիմնական սյուժեն: Յուլիսիսը նաև գոյատևման, հաստատակամության և սեփական տան և ընտանիքի հանդեպ հավատարմության խորհրդանիշ է:
Один мудрый старик повёл мальчика в зоопарк. – Видишь этих мартышек? – Ага. – Видишь вон ту, которая суетится и выискивает блох у других мартышек? – Да. – Эта мартышка «ищущая»! Она считает остальных завшивленным стадом и пытается всех «очистить». – А другие что? – Ничего, просто иногда чешутся. Или не чешутся. – А кто чистит «ищущую»? – Никто. Поэтому она – самая вшивая…
Փնտրողի առակը
Մի իմաստուն ծերունի տղային տարավ կենդանաբանական այգի։
Տեսնու՞մ ես այս կապիկներին:
Այո. – Տեսնու՞մ եք, թե ինչպես է այնտեղի մեկը, ով շփոթվում և փնտրում է այլ կապիկների լու: -Այո:
Այս կապիկը «փնտրող է»: Մնացածին նա համարում է ոջիլներով լցված նախիր և փորձում է «մաքրել» բոլորին։
Իսկ մյուսները: -Ոչինչ, ուղղակի երբեմն քորվում են: Կամչեն քորվում: -Իսկ ո՞վ է մաքրում «փնտրողին»: -Ոչ ոք: Ահա թե ինչու է նա ամենաոջլոտը…
2. Կետերր փոխարինի՛ր փակագծում տրված այնպիսի հոմանիշով,որ տեքստի ոճն ավելի վերամբարձ դառնա: Հին Բաբելոնի հարստությունն ու պերճությունը դեպի իրենց էին ձգում (ձգում, հրապուրում, քաշում) ճամփորդներին: Նրանք գալիս էին իրենց աչքերով տեսնելու քաղաքի զարմանահրաշ (զարմանալի, զարմանահրաշ, սքանչելի, հիանալի) պարիսպները, որոնց վրայով մի քանի կառք կարող էր կողք-կողքի ընթանալ: Սակայն ճամփորդներին ամենից ավելի գրավում (գրավում, դյութում, ձգում, հրապուրում) էր Նաբուգոդոնոսոր թագավորի հրաշքագեղ (հիասքանչ, չքնաղ, հրաշազեղ, չքնաղագեղ) պալատը: Պալատի կողքին վեր էր խոյանում (բարձրանում էր, վեր էր խոյանում) ապշեցուցիչ մի շիվածք (կառույց, կառուցվածք, կերտվածք, շինվածք)` կախովի այգիները: Թագավորը դրանք շինել էր (ստեղծել էր, շինել էր, գոյության էր կոչել) իր սիրելի կնոջ համար: Թագուհին մեդացի էր` իր հայրենիքի կանաչ (կանաչ, զմրուխտ, անտառոտ) լեռներին ու անտառներին սովոր: Տոթակեզ (շոգ, տոթ, տոթակեզ) ու անտառազուրկ Բաբելոնում կարոտում Էր Մեդիայի լեռնային անտառների հովին (զեփյուռին, հովին, քամուն) ու ստվերին: Կնոջ թախիծը (տխրությունը, թախիծը, վիշտը) պակասացնելու (պակասեցնելու, նվազեցնելու, փարատելու) համար Նաբուգոդոնոսորը որոշեց նրան կարծես լեռներից բերված ամբողջ մի օազիս պարգևել (պարգևել, ընծայել, նվիրել): Եվ կամարակապ չորս հարկերից բաղկացած լայն աշտարակի վրա ստեղծվեցին հայտնի (հայտնի, աշխարհահռչակ, ծանոթ) կախովի պարտեզները: Հասարակ մահկանացուների (մահկանացուների, հողածինների, մարդկանց) համար պարտեզներն անմատչելի էին. չէ՞որ դրանք արքայական (թագավորական, արքայական) պալատի բարձր պարիսպների ետևում էին, իսկ մուտքը պահպանում էր սարսափազդու (ահարկու, սարսափելի, ահավոր, սարսափազդու) պահակախումբը: Այդպիսի պարտեզներ ամբողջ աշխարհում ոչ մի տեղ չեն եղել, դրանք հրաշալի (շատ լավ, հիանալի, հրաշալի) էին մտածված և հեքիաթային գեղեցկություն (սիրունություն, գեղեցկություն) ունեին, իզուր չէ, որ աշխարհի յոթ հրաշալիքների շարքում էին:
3․ Տրված դարձվածքներով նախադասություններ կազմի՛ր:
Մտքի ծովն ընկնել, լեզուն փակ պահել, հինգ մատի պես գիտենալ, թևերը ծալած նստել, էժան պրծնել, արցունքները կուլ տալ:
Երիտասարդը նստել էր այգում և ընկել էր մտքի ծովը։
Լավ կլիներ ,որ նա լեզուն փակ պահել կարողանար։
Տղան հինգ մատի պես գիտեր այդ պատմությունը։
Բոլորն ինչ որ բան անում էին,իսկ աղջիկը թևերը ծալած նստել էր։
Նա էժան պրծավ,քանի որ մեքենան կարող էր նրան հարվածել։
Աղջիկն արցունքները կուլ տվեց և լուռ հեռացավ սենյակից։
4. Տրված խմբերիգոյականները հոգնակիդարձրու և բացատրի՛րօրինաչափությունը:
Ա Ուժ, տարր, ծով, նաև, կույտ, բերդ, շենք:
Ուժ+եր
Տարր+եր
Ծով+եր
Նավ+եր
Կույտ+եր
Բերդ+եր
Շենք+եր
Բ. ճանապարհ, գաղտնիք, հրաշք, մեքենա, շրջան, շինություն, նավահանգիստ:
5.Բառերը, քանի ձևով հնարավոր է, վերադասավորի´ր, որ ամեն անգամ մի բան կարևորվի:
Ձանձրացած դելֆիինները կենսաբանների փորձերից հացադուլ են հայտարարում։
Դելֆինները բաց ակվարիումից դանդաղ լողում էին դեպի ազատություն:
Բաց ակվարիումից դելֆինները դանդաղ լողում էին դեպի ազատություն։
Գերմանացի մի կոնստրուկտոր մթության մեջ տեսնող և հաչող արհեստական շուն է պատրաստել:
Գերմանացի մի կոնստրուկտոր արհեստական շուն է պատրաստել մթության մեջ տեսնող և հաչող։
Շոտլանդիայի և Նորվեգիսւյի բնակիչները «ծովատառեխի անձրևի» բազմիցս ականատես են եղել:
Շոտլանդիայի և Նորվեգիայի բնակիչները բազմիցս աակաանատես են եղել <<ծովատաառեխի անձրևին>>
Հնդկաստանի բնակիչները ութ հարյուր լեզվով ու բարբառով են խոսում:
Հնդկաստանի բնակիչները խոսում են ութ հարյուր լեզվով ու բառբառով։
Օձի թույնը բժշկության մեջ շատ արժեքավոր է:
Բժշկության մեջ օձի թույնը շատ արժեքավոր է։
Ծայրին փոքրիկ լամպ ունեցող ինքնահոսներ են թողարկվում Ճապոնիայում:
Ճապոնիայի ծայրին փոքրիկ լամպ ունեցող ինքնահոսներ են թողարկվում։
6.Նախադասությունների մեջ շարադասության (բառերի դասավորության) սխալ կա, ուղղի՛ր:
Բարձր ու երկարաձիգ գորտն սկսեց կռկռալ: Գորտը սկսեց կռկռալ բարձր ու երկարաձիգ։ Աղմուկի միջից հուսահատ մեզ էին հասնում օգնության կանչերը: Աղմուկի միջից մեզ էին հասնում հուսահատ օգնության կանչերը: Հայտնվեցին միանգամայն յուրահատուկ իրիկնային ձայները` ռիթմիկ գվվոց ու բարձր, բեկբեկուն մռնչյուն: Յուրահատուկ իրիկնային ձայները՝ ռիթմիկ գվվոց, բարձր մռնչյուն ու բեկբեկուն, միանգամայն հայտնվեցին։ Քարացած նայում էր իրիկնային տերևների ու թփերի տարուբերումին, կարծես առաջին անգամ էր տեսնում: Կարծես առաջին անգամ էր տեսնում իրիկնային տերևների ու թփերի տարուբերումը. քարացած նայում էր։ Սա հսկայի այն կոշիկն է, որը հաղթեց դևերին ու հետ բերեց աղջկան: Սա այն կոշիկն է, որով հսկան հաղթեց դևերին ու հետ բերեց աղջկան Տեսանք ավտոբուսի այն վարորդին, որով եկել էինք: Տեսանք այն ավտոբուսի վարորդին, որով եկել էինք։
1..Փակագծերում տրված բայերը անհրաժեշտ քերականական ձևերով գրի՛ր կետերի փոխարեն։ 1. Ընթացող գնացքի լուսամուտից երևում էր մոտակա բնակավայրերի լույսերը, որոնք մի պահ անհետանում էին թանձրացող խավարում, ապա առկածայում էին։ (երևալ, անհետանալ, առկայծել) 2. Հանգստյան տան բակում մարդիկ զբոսնում էին, երեխաները, ճոճանակների վրա նստած, օրօրվում էին, իսկ մեղմ քամին բերել էր մոտակա սարերի զովությունը։ (օրորել, զբոնել, բերել) 3. Վարպետը անջատեց հաստոցը, վերցրեց նոր պատրաստած դետալը և համեմատեց գծագրի հետ՝ երբեմն ինչ-որ չափումներ անելով։ (վերցնել, անջատել, համեմատել) 4. Դաշնակահարի մատները սահում էին ստեղների վրայով, և դահլիճը ալեկոծում էր հոգեպարար մի երաժշտությամբ, որն ողողում էր ունկնդիրների հոգիները։ (ալեկոծել, ողողել, սահել) 5. Ճամփեզրի խոտերի միջից հանկարծ մի աղվես անցավ, որն հայտնվեց ճանապարհի մյուս կողմն ու անհետացավ թփուտներում։ (անցնել, անհետանալ, հայտնվել)
2.Տրված բառերից առանձնացնե՛լ հականշային 10 զույգ։
նոսր֊թանձր
արատավոր֊անբասիր
Ջանասեր֊ծույլ
ամպոտ֊ջինջ
ուսյալ֊տգետ
երկչոտ֊համարձակ
գագաթ֊ստորոտ
օրինական֊ապօրինի
անջրդի֊ջրարբի
ողորկ֊խորդուբորդ
3.Ավելորդ բառերը գտի՛ր և նախադասությունները ուղղի՛ր: Այդ հավաքին իր մասնակցությունը բերեց նրանց առաջնորդը: Սպիտակ գույնի զգեստը քեզ շատ է սազում: Ոսկեծամ մազերով մի աղջիկ գալիս է ջրի աղբյուրը: Մոտենում է աղջկանմոտ և տեսնում, որ մի վիշապ, գլուխը նրա ծնկներին քնել է: Այլևս առավոտներն էլ չէին երգում: Գառնուկները հոտոտում էին հողըբույրը: Գործը նրանում է, որ բոլորը մոռացել են ուղտի մասին: Իսկ մողեսները, երբ արևը տաքացնում էին քարերը, նրանք պառկում էին քարերին:
4..Փակագծերում տրված բառերից ընտրի՛ր ճիշտ բառաձևը տվյալ նախադասության համար։ 1. Լուրջ միջոցներ ձեռնարկելու (փոխարեն, փոխանակ) ռուսական դիվանագետները փոքրիկ միջոցներ ձեռնարկեցին։ 2. Սպասվում էր հայ-ադրգեյջանական (պաշտոնեական, պաշտոնական) նոր հանդիպումներ։ 3. Երկյուղածությամբ մոտ գնացի ու (դողդոջուն, դողդոջյուն) ձեռքերով հանեցի ծրարը։ 4. Այս առասպելական հերոսի մասին բազմաթիվ (ավանդույթներ, ավանդություններ) են ստեղծվել: 5. Այդ դեպքից հետո նրա հոգում մի տեսակ դառնության (զգացում, զգացմունք) էր մնացել: 6. (Խոսքը վերաբերում, վերաբերվում) է 5–րդ դարի հայ պատմիչների գործերին: 7. Գեղագիտությունը (հասկացություն, հասկացողություն) է տալիս գեղեցիկի մասին: 8. Չկարողանալով դիմադրել թշնամու հարձակումներին՝ բերդի փոքրիկ կայազորը (տեղի տվեց, տեղիք տվեց)։ 9. Երկուսն էլ (ուսում, ուսմունք առած), առաջավոր հայացքների տեր երիտասարդներ էին։ 10. Եվ հենց բլրի վրա էլ Արգիշտին (զարկեց, զարկտվեց) իր վրանը։ 11. Մոխրագույն մեգը բարձունքում հետզհետե (լուծվում, լուծարվումէր)։ 12. Այդ մասին ասվել է (բազմիցս, բազմիցս անգամ): 13. Ընկերներիդ (հանդիպելուց, հանդիպելիս) չմոռանաս ասել այդ մասին։ 14. Երեխան իր ծնողների հետ դուրս (եկավ, եկան) զբոսանքի։ 15. Ոչ միայն չէր սովորել դասերը (այլ, այլև) դասի տեղն էլ չգիտեր։
3. քանոն (ձողաշերտ՝ չափելու և ուղիղ գծելու համար). քանոն (երաժշտական գործիք) 4. դող (մարմնի սարսուռ). դող (անվին անցկացվող ռետինե շրջանակ) 5. տոն (ձայնաստիճան). տոն (նշանավոր իրադարձության նվիրված հանդիսավոր օր)
Մայրիկս առանձնացրեց կաթի սերը։
Սերը մի անբացատրելի, բայց միևնույն ժամանակ հաճելի զգացմունք է։
Ռուսերենում կետը մեր վերջակետն է։
Կետը համարվում է ամենամեծ ջրային կենդանին։
Մաթեմատիկայի դասերին քանոն շատ ենք օգտագործում։
Ռիփսիմեն շատ լավ քանոն է նվագում։
Լուսինեի մարմնով դող անցավ։
Կարենը փոխեց իր մեքենայի դողը։
Ամեն տարի այդ օրը մեզ մոտ մեծ ու հանդիսավոր տոն է։
Գեղեցկուհի երգչուհին երգելիս վարպետորեն փոխում էր իր ձայնի տոնը
6.Երբ որևէ ստեղծագործության մասին ասում են, որ այն հեղինակի կարապի երգն է, նկատի ունեն, որ դա նրա՝ Ա. առաջին ստեղծագործությունն է Բ. հասուն տարիքի ստեղծագործությունն է Գ. սիրահարված շրջա\նի ստեղծագործությունն է Դ. վերջին ստեղծագործությունն է Ե. լավագույն ստեղծագործությունն է
7.Ո՞վ կհանդիպի, ո՞վ կբարևի, Ո՞ւմ հոգեհամբույր խոսքը կլսեմ: Ո՞ւմ ուրախացած դեմքը կարևի՝ Բարեկամաբար հրճվանքով վսեմ: Ո՞ր բառն իր հոմանիշը չունի բերված քառատողում: Ա. վես —վսեմ Բ. նսեմ — Գ. ցնծություն —ուրախացած Դ. երես —դեմքը Ե. ցնծալ –հրճվանքով
8..Բերված բառազույգերը, բացի մեկից, կազմվել են որոշակի օրինաչափությամբ: Ո՞րը չի համապատասխանում օրինաչափությանը: Ա. լռիկ-մնջիկ Բ. պստիկ-մստիկ Գ. թելիկ-մելիկ Դ. ծուռտիկ-մուռտիկ Ե. չալիկ-մալիկ
9.Տրված բառակապակցություններից ո՞րը կարող է գործածվել «փոքրիկ» իմաստով: Ա. մի գլուխ Բ. մի մատ Գ. մի թարթիչ Դ. մի հոնք Ե. մի վիզ
10.Ո՞ր նախադասությունը չունի ավելորդ բառ: Ա. Շուշանը հնարավորինսչափովջանք գործադրեց: Բ. Այս շաբաթ զբաղված եմ, ուստի չենք հանդիպի: Գ. Տանձենու ծառը ծաղկել է: Դ. Երևանըհանդիսանում է Հայաստանի Հանրապետության մայրաքաղաքը: Ե. Ուսուցչուհին բազմիցս անգամհիշեցրեց առաջադրանքի մասին:
11.. Տրված անուններից որո՞նք կարող են հասարակ գոյական լինել: Պարգև, Շանթ, Վարդ, Տարոն, Շուշան, Գոռ, Անի, Արարատ, Հասմիկ, Արփի, Նահապետ, Սասուն, Հայրապետ, Մասիս, Նվեր,
1․Շարունակի՛ր հետևյալ մտքերը: Այժմ աշխատի՛ր քո ձևակերպումները և իմ հարցադրումները վերածել տրամաբանական հաջորդականություն ունեցող տեքստի: Տեքստը պետք է ունենա սկիզբ, ընթացք և ավարտ: Փորձի՛ր տեքստային ձևակերպումդ հետաքրքիր և յուրահատուկ դարձնել:
Ի՞նչ եմ հասկանում կրթություն ասելով…
Կիրթ եմ համարում այն մարդուն, որը…
Ես փորձում եմ դառնալ կիրթ մարդ, որովհետև…
Կիրթ մարդը չպետք է…
Երբեմն ես անում եմ այն, ինչ կիրթ մարդը չպետք է անի…
Որակյալ կրթությունը կօգնի ձևավորել կիրթ հասարակություն, որովհետև…
Որակյալ կրթությունը…
Ուզում եմ ստանալ այնպիսի կրթություն, որ…
Ի՞նչ եմ հասկանում ինքնակրթություն ասելով…
Ինքնակրթությունը կարևոր է, որովհետև
Կրթությունը պետք է լինի շարունակական, որովհետև…
Կրթությունը չի կարող սահմանափակվել դասով, որովհետև…
Սովորում եմ սովորել…
Մեդիան օգնում է ինձ սովորել…
Ես սովորում եմ, որ…
Վստա՛հ եղեք, ես շատ բան կփոխեմ…
Կրթություն ասելով հասկանում եմ գիտելիք: Կիրթ եմ համարում այն մարդուն, որը կյանքում հաջողությունների է հասել: Ես փորձում եմ դառնալ կիրթ մարդ, որովհետև ևս ցանկանում եմ կյանքում հասնել հաջուղությունների: Կիրթ մարդը չպետք է ծուլանա: Երբեմն ես անում եմ այն, ինչ կիրթ մարդը չպետք է անի՝ ես ծուլանում եմ, բայց աշխատում եմ դրա վրա: Որակյալ կրթությունը մարդկանց կօգնի լավ ապագա ունենալ: Ոզում եմ ստանալ այնպիսի կրթություն, որ արդեն մեծ տարիքում կարողանամ կատարել իմ երազանքները: Ինքնակրթություն ասելով հասկանում եմ այն, որ մարդը իր հոգևորը և մտավորը զարգացնել: Ինքնակրթությունը կաևոր է, որովհետև այդ ժամանակ մարդը դառնում է ավելի կատարյալ: Կրթությունը չի կարող սահմանափակվել դասով, որովհետև դասերի ժամանակ մեզ մեծամասամբ սովորեցնում են այն, ինչը չի օգտագործվի կյանքում: Սովորում եմ սովորել, որովհետև սովորել պետք է ճիշտ: Ես սովորում եմ, որովհետև կյանքումս ուզում եմ ինել գրագետ: Վստա՛հ եղեք, ես շատ բան կփոխեմ իմ կյանքում:
2. Տեքստիդ համար դիպուկ և գրավիչ վերնագի՛ր ընտրիր:
Ես աշխարհ եկա 1908 թվականի օգոստոսի վերջին օրը, Ֆրեզնո քաղաքում, մահու չափ հոգնած — ձանձրացած և միաժամանակ զարմանքով, բարությամբ ու խինդով լեցուն: Հայրս՝ Արմենակ Սարոյանը, երեսունչորս տարեկան էր, մայրս՝ Թագուհի Սարոյանը՝ քսանվեց:
Երեք տարի չանցած՝ հայրս մահացավ: Մայրս երեսունինը տարի նրանից ավել ապրեց:
Հայրս կրթություն էր ստացել Բիթլիսի ամերիկյան երիցական դպրոցում: Մասնագիտությամբ քարոզիչ էր: Անգլերեն ու հայերեն օրագիր էր պահում, փիլիսոփայական խոհեր, բանաստեղծություններ, ճամփորդական նոթեր գրում: Նա լավ հռետոր էր:
Մայրս կանոնավոր ուսում չէր ստացել, բայց սովորել է հայերեն կարդալ ու գրել: Նա սովորեց եւ անգլերեն կարդալ ու իր անունը կարողանում էր ստորագրել: Թեպետ վատ էր կարդում անգլերեն, դրա համար էլ մեկ-մեկ ուղղակի թերթերն էր աչքի անցկացնում:
Նրա մայրը՝ Լուսին, ոչ մի լեզվով գրել-կարդալ չգիտեր, բայց վարժ ու ճարտար խոսում էր հայերեն, քրդերեն ու թուրքերեն:
Իմ հորական պապի անունը եղել է Պետրոս, որ որդին էր Սարգսի, որ Սարոյանների որդեգիր էր, ուստի մեր գերդաստանի երկու կողմերը թեեւ միեւնույն ազգանունն ունեին, սակայն բարեկամներ չէին: Մորական պապիս անունը եղել է Մինաս, բայց նրա հոր անունն արդեն մոռացել եմ: Գերդաստանի հիշողությունը գամված է Բիթլիս քաղաքին: Ես չեմ լսել, որ մեր գերդաստանի հուշերում մի ուրիշ քաղաք այդպես դրոշմված լիներ: Բիթլիս քաղաքը (եւ նրա անունը) ինձ համար միշտ էլ շատ բան է նշանակել:
Հայրս մեն-մենակ, 1905 թվականին հասել է Նյու Յորք: Երկու տարի անց այնտեղ նրան միացել են կինը, դուստրերը՝ Կոզետն ու Զաբելը, որի անունը, ըստ երեւույթին, Իզաբել անվան մի տարբերակն է: Էրզրումում ծնված իր որդուն՝ Հենրիկին, նա առաջին անգամ տեսել է Ամերիկայում:
… Հայրս միաժամանակ քարոզչություն է արել Նյու Ջերսիի Փաթըրսոն քաղաքի հայկական համայնքում: Դրա հետ մեկտեղ, նա «Քրիսթիըն հերըլդի» էջերում հոդվածներ է գրել, համենայն դեպս, ինչ-որ ձեւով առնչվել այդ հրատարակության հետ: Նրա լավագույն ընկերն Ամերիկայում դոկտոր Վիլյամ Սթոունհիլ անուն ազգանունով մի երիցական քահանա է եղել, որը մահացել է իմ ծնվելուց մի երկու ամիս առաջ: Ինձ Վիլյամ են կոչել հենց այս մարդու պատվին: Եթե նա չմեռներ, ես լսել եմ, որ հայրս միտք է ունեցել իր հոր հիշատակին անունս Պետրոս դնել:
… 1928 թվականին, երբ առաջին անգամ Կալիֆոռնիայից մեկնեցի Նյու Յորք, գնացի Բրուքլին ու սեղմեցի Վիլյամ Սթոունհիլի դռան զանգը: Նա հենց ինքն էլ դուռը բացեց, մի պահ նայեց ինձ եւ հետո հանգիստ ասաց. «Դուք Արմենակ Սարոյանի որդին եք: Խնդրեմ, ներս անցեք»:
… Իմ ծնվելու երեկոյան հայրս տանը չի եղել: Հորեղբայր Մուշեղ Սարոյանի մայրը տատմերություն է արել: Ծնունդս արագ է ընթացել, համեմատաբար անցավ ու անմիջապես չի արձանագրվել: Ծնվելուցս մի քանի րոպե առաջ մայրս ոտքի վրա է եղել՝ հենարանի տեղ դռանը կառչած: Դա, ըստ երեւույթին, պիտի որ ընտանեկան սովորություն լիներ:
… Մարդն իր ընտանիքի, իր գերդաստանի մասին պիտի լավը մտածի: Սա հիմնական նախապայմանն է՝ ճշմարիտ ինքնությունդ կամ թեկուզ դրա պատրանքը գտնելու համար, որ միեւնույն բանն է կամ նույնքան պետքական: Ճիշտը դա է. մարդ իր գերդաստանի մասին պիտի լավը մտածի, անկախ նրանից, թե այդ գերդաստանի անդամներն ինչպիսին կթվան, կամ իրականում կան, որովհետեւ եթե մարդ սոսկ նկատում է, որ սրանք առանձնապես ոչնչով չեն փայլում, ուրեմն հենց ինքն է, որ ոչնչով չի փայլում, հենց իրեն է, որ պակասում են խելքը, հասկացողությունը, երեւակայությունն ու ամենից էականը՝ սերը: Եթե մարդ որեւէ գերդաստանի մասին կշռադատի խելամտորեն, իր ողջ հասկացողությամբ ու երեւակայությամբ եւ, իհարկե, սիրով, ապա այդ գերդաստանը այս կամ այն բանով մեծ ու վեհ կերեւա, օրինակ՝ գոյատեւելու իր կարողությամբ, որ եթե ուրիշ ոչինչ չլինի, արդեն բավական է: Լոկ գոյատեւելն իսկ նշանակում է վեհություն, արդարության ու բարության հույսն անմար պահել: Այս բաների հույսը պակաս կարեւոր չէ, քան այդ բաներն իրենք, որովհետեւ եթե գերդաստանը սրանք չունի, կարող է ձեռք բերել, իսկ եթե ունի, կարող է կորցնել:
Ես շատ վաղ վճռեցի սիրել գերդաստանս ու նրա անդամներից յուրաքանչյուրի մեջ ինչ-որ բացառիկ ու լավ բան տեսնել՝ խղճուկ ու ցավալի բաների կողքին, որոնք ակնհայտ էին: Չեմ կարծում, թե յուրայիններիս մասին գրելիս երբեւէ ստել եմ, ուղղակի նախընտրել եմ նրանց մեջ ուշադրություն դարձնել այնպիսի բաների վրա, որ սիրել եմ ու բարձր դասել, իսկ այն բաներին, որ սրտովս չեն եղել, վերաբերվել եմ հումորով ու ներողամտորեն: Գրողն, ի վերջո, կերտում, վերաստեղծում է իր գերդաստանը, իր ազգը, մշակույթն ու արժեքները, եւ իմ կարծիքով՝ ես առավել հաջողությամբ, քան Սարոյան գերդաստանի որեւէ ուրիշ անդամ, վերաստեղծեցի այդ գերդաստանը, մի բան, որ դրսեւորվել է բոլոր գրվածքներիս մեջ, մանավանդ «Իմ անունը Արամ է» փոքրածավալ գրքում:
Վիլյամ անվան վերջին երկու տառը համընկնում են Արամ անվան վերջին երկու տառին: Եթե անունս ես ընտրելու լինեի, կարծում եմ, որ կընտրեի Արամ անունը: Արամ մորեղբոր մանկությունն ու պատանեկությունը ինձ համար անչափ հրապուրիչ են եղել. ես հիացած էի նրա եռանդով ու սրամտությամբ, եւ այդ անունն ինքնին՝ Սարոյան ազգանվան կողքին, շատ էի հավանում: Երկուսն էլ սազում էին իրար: Արամ անունը վաղուց ի վեր հայերի սիրած անուններից մեկն էր:
Հայկական տարբեր թերթերում, հանդեսներում ու գրքերում ես տեսել եմ Արամ անունով մի շարք հռչակավոր հայերի հերոսական կերպարանքները, եւ ինձ դուր են եկել այն բոլոր խաբուսիկ պատկերացումները, որ զուգորդվել են գիտակցությանս մեջ այդ անվան հետ: «Իմ անունը Արամ է» գրքի Արամին ես Ղարօղլանյան ազգանունը տվեցի, որովհետեւ դա Լուսի տատիս ազգանունն էր, նախքան Մինաս Սարոյանի հետ նրա պսակվելը, երբ նա տասնմեկ տարեկան էր, իսկ ամուսինը՝ քսաներկու: Որդուս անունը դրեցի Արամ, որովհետեւ այդ անունը համարում էի իմ իսկական անունը, եւ քանի որ արդեն շատ ուշ էր, որպեսզի դա իմ անունը լիներ, ուզում էի գոնե տղայիս անունը լինի:
Սակայն կյանքումս այնպիսի ժամանակներ են եղել, երբ իմ գերդաստանն ու Սարոյան ազգանունը համարել եմ անտանելի:
Ես մտածում էի տնից փախչելու մասին: Մտածում էի ազգանունս փոխելու մասին: Մտածում էի հնարավորին չափ շուտափույթ կին առնել ու նրա ազգանունը վերցնելով՝ սեփական ընտանիք կազմել: Այս հոգեխռով իղձերս ծնվեցին, երբ ես հազիվ ութ-ինը տարեկան էի, եւ շարունակում էին ուժի մեջ մնալ մինչեւ տասնինը-քսան տարեկան դառնալս, բայց տարեցտարի հետզհետե ուժը կորցնում էին, այնպես որ տասներեք-տասնչորս տարեկանում արդեն հասկանում էի դրանց անհեթեթությունը:
Ինձ համար պարզ էր, որ միջավայրի կամ ազգանվան փոփոխությունը չեն փոխի ինձ: Միջավայրը կփոխվեր, ազգանունս ուրիշ կլիներ, բայց ես առաջվա պես կմնայի այն, ինչ որ կամ, եւ իմ ձգտումը, թե բոլոր ջանքերի գնով պիտի դառնամ այն, ինչ ուզում եմ, նույնը կմնար: Կյանքում մտքովս երբեք չի անցել ուրանալ ազգանունս: Եթե պատահել է, որ սրտնեղեմ մեր գերդաստանից, երբեմն զգացել եմ, որ կուզենայի մեկընդմիշտ ազատվել նրանից, բայց այս զգացումը երբեք երկար չի տեւել:
… Մեկ-մեկ Սարոյան ազգանունն ինձ անմիտ էր թվում, ինչպես ամեն բառ էլ կարող է անմիտ թվալ, եթե դրա մասին երկար մտածես: Բայց, իհարկե, ազգանունս չէր անմիտ, այլ ես, իմ հոգեմաշ ապրումները, թե կիրագործվի՞, արդյոք, կյանքում հաջողության հասնելու բաղձանքս…
Կալիֆոռնիա: Բիթլիսից գաղթած հայ ընտանիք, որտեղ 1908 թ․-ին ծնվեց 4-րդ երեխան: Նրան կոչեցին Վիլյամ: 1911 թվականին, երբ 37-ամյա Արմենակ Սարոյանը մահացավ, մայրը՝ Թագուհի Սարոյանը, չէր կարողանում պահել երեխաներին: Արդյունքում երեխաներին՝ Հենրիին , Զաբելին, Կոզեթին ու Վիլյամին, տեղափոխեցին որբանոց։ Այդ ժամանակ Վիլյամը 3 տարեկան էր, և հոր մահն ու մանկատուն տեղափոխվելը ծանր փորձություն էին փոքրիկ Վիլյամի համար:
Այդ ժամանակ մայրը նրան Coon Jiger անունով մի տիկնիկ էր նվիրել։ Տիկնիկ, որը երկար տարիներ լինելու էր Վիլյամի անբաժան ընկերը և այդ տիկնիկով էր փորձելու փարատել մոր բացակայությունը:
Վերադարձդեպիտուն
Մոտ 10 տարի ապրելով մանկատանը՝ նույն ճանապարհով Վիլյամն իր քույր-եղբայրների հետ մի օր վերադարձավ տուն: Սակայն վերադարձը մանկատնից չդարձավ վերադարձ դեպի անհոգ կյանք: Աշխատանք հեռագրատանը: Վիլյամը ստիպված էր օգնել մորը: 13-ամյա երեխայի համար դա դժվար փորձություն էր:
Թե’ որբանոցում, թե’ հետո արդեն տանը, Վիլյամը այդպես էլ կանոնավոր կրթություն չստացավ։ Կրթությունն ու աշխատանքը համատեղելը դժվար էր տղայի համար: Իսկ երրորդ դասարանում դպրոցում հայտնի էր որպես ամենաչար տղան, ում հաճախ անկյուն էին կանգնեցնում, հայհոյում, քաշում մազերը, ականջները… Այդպես մինչև մի օր հայտարարեցինՎիլյամ Սարոյանը վռնդված է դպրոցից…
Ծանոթությունըհորհետ
Վիլյամը հորը չէր հիշում ու հորից շատ բան չէր պատմում մայրը: Սակայն 1922 թվականին, երբ Վիլյամը 14 տարեկան էր, մայրը նրան հանձնեց հոր թղթերի ու տետրերի մի կապոց: Դա Վիլյամի համար իր և հոր առաջին հանդիպումն էրհասունության հանդիպումը: Այդ հանդիպման ժամանակ էր, որ Վիլյամը իմացավ իր հոր ով լինելը: Հայրը բանաստեղծ էր, բանաստեղծություններ ու պոեմներ էր գրել «հին հայրենիքի» լեզվով։ Օրեր շարունակ նա կարդում էր հոր գրվածքները, հետո ուրիշ գրողների, հետո էլի ու էլի, և վերջում հասկացավ, որ չգրել չի կարող:
1926 թվական: 18 տարեկան Վիլյամն արդեն հասցրել էր աշխատել փոստատար, սևագործ բանվոր և սեզոնային մշակ Սան Հոակինի ֆերմաներում ու խաղողի այգիներում, բացահայտել էր Ֆրեզնոն այնքան, որքան հնարավոր էր:
Եվ ահա, ամեն տեսակ աշխատանքից գլուխ հանող Վիլյամը որոշում է նոր բացահայտումների գնալ: Թողնելով հարազատ Ֆրեզնոննա ճանապարհ է ընկնում դեպի Սան Ֆրանցիսկո: Սան Ֆրանցիսկոյում նրան նոր աշխատանքներ էին սպասումհեռագրատան ծառայող, ապասպորտային ապրանքների վաճառող, պահեստի բանվոր, և էլի ուրիշ աշխատանքներ: Սակայն ոչ մի աշխատանք իր սրտով չէր, ու նա ոչ մի տեղ երկար չէր մնումկարևորը հասցներ սենյակի վարձը տալ:
ՍիրակԳորյան
1933 թվական, Բոստոնի «Հայրենիք» շաբաթաթերթ: Վիլյամ Սարոյանի առաջին ստեղծագործությունը` Սիրակ Գորյան կեղծանունով, արդեն իրականություն էր` հետո ինչ, որ ոչ իր անուն-ազգանունով:
Մեկնարկը տրված էր, շարունակությունը՝ սպասված: Եվ չուշացավ առաջին գիրքը՝ 1934թ․, «Խիզախ պատանին թռչող ճոճաձողի վրա և այլ պատմվածքներ»: Հետագայում այս գրքի մասին ամերիկացի քննադատ Բ. Ռասկոն պիտի գրեր.
Այս ստեղծագործության շնորհիվ գրողն արժանացավ Պուլիցերյան և նյույորքյան քննադատների հեղինակավոր գրական մրցանակներին։ Սակայն Սարոյանը հրաժարվեց առաջին մրցանակից՝ հայտարարելով, որ
«Առևտուրըիրավունքչունիհովանավորելուարվեստը»:
Զինակոչիկը
1942 թվականին Սարոյանը զորակոչվեց բանակ, հետո իր տեսած ու ապրած պատերազմը պիտի դառնային ստեղծագործություններ՝ «Մարդկային կատակերգություն», «Վեսլի Ջեկսոնի արկածները»։ Նույն թվականին՝ մինչև զորակոչվելը, հիմնեց սեփական թատրոնը, որը, սակայն, կարճ կյանք ունեցավ:
Միշտ ու մշտապես, ուր էլ լիներ ու ինչ էլ աշխատելիս լիներ, Վիլյամի միտքը միշտ թռչում էր նոր երկրներ, ուրիշ երկրներ` նոր բացահայտումների ու նոր զգացողությունների ետևից: Եվ Համաշխարհային պատերազմի ավարտից հետո՝ 1950-60-ական թթ․-ին, Սարոյանն անդադար շրջագայում էր: Եվրոպա ու ոչ միայն Եվրոպա, մինչև հասավ հայրենիք` Հայաստան:
Գրական կյանքի առաջին տասնամյակում Սարոյանը հասցրեց գրել մի քանի հարյուր պատմվածք, որոնց մեծ մասը տեղ գտավ տասից ավելի ժողովածուներում։ Սարոյանին կարելի է գտնել իր բոլոր գործերում, բոլոր կերպարների մեջ: Մի առիթով նա նույնիսկ ասել է
Եվ որքան էլ զարմանալի է, այգին վաճառվեց ու վաճառվեց հենց հաջորդ օրը: Ավելին, գնորդների հերթ էր գոյացել, բայց սեփականատեր դարձավ ամենաբարձր գին վճարողը…
Սարոյանը Ամերիկայում սիրում էր հանդիպել հայերի հետ: Բայց Սարոյանի հուշերում ճակատագրական էր հատկապես ռեժիսոր Ռուբեն Մամուլյանի հետ ընկերությունը: 1936 թվականի հոկտեմբերին Մամուլյանի հետ հերթական հանդիպումը պատճառ դարձավ մեկ այլ ճակատագրական հանդիպման: Հանդիպում, որ սկիզբ էր դնելու Չապլին և Սարոյան բարեկամությանը:
Ռուբեն Մամուլյանի հարկաբաժնում տեսնելով Չարլի Չապլինին՝ Սարոյանը նախ՝ շփոթվեց: Հետո՝ պիտի իմանար, որ Նյու Յորքի այն համեստ կացարանը, որտեղ բնակվում էր Չապլինը, իր կացարանի հարևանությամբ է: Հետո արդեն ամեն երեկո Սարոյանն ու Չապլինը պիտի միասին զբոսնեին, թափառեին փողոցից փողոց: Չապլինը պիտի ազդեր նաև Սարոյանի ձեռագրի վրա՝ նրան արձակից տանելով դեպի դրամատուրգիա:
Իսկ երբ 1952 թվականին Չապլինին վտարեցին ԱՄՆ-ից իր նկարահանած «Մսյո Վերդու», «Բեմի լույսերը» ֆիլմերի համար, Սարոյանի համար դա հավասար էր սեփական անձի վտարմանը: Այդպես նրանց բարեկամությունն ընդհատվեց 23 տարով: Վերջին հանդիպումը 1975 թ. մայիսին էր, Փարիզում:
Այդ հանդիպումից 2 տարի անց Սարոյանը կարդաց Չապլինի մահվան մասին… Իրենց չդադարող բարեկամության մասին երբ էլ հարցնեին, միշտ նույն պատասխանն էր տալիս․
Սարոյանն իր կյանքի ընթացքում ամուսնացել է երկու անգամ, երկու անգամ էլ` նույն կնոջ հետ։ Երբ նրան հարցրել են, թե ինչու է նորից ամուսնացել նույն կնոջ հետ, նա իրեն բնորոշ անկրկնելի հումորով պատասխանել է.
Իսկ երբ հարցրել են, թե ինչու երկրորդ անգամ բաժանվեց նույն կնոջից, պատասխանել է.
«Որովհետևեսերկրորդանգամնույնսխալըգործեցի»։
Սիրո այս խճճված պատմությունը սկիզբ առավ, երբ Սարոյանը 34 տարեկան էր: 1942-ի մի սովորական օր Հոլիվուդի ռեստորաններից մեկում նա ծանոթացավ իր ապագա կնոջ` Քերոլ Մարքուսի հետ: Քերոլը նրանից փոքր էր 16 տարով. 17-ամյա շիկահեր գեղեցկուհին տարբերվում էր Սարոյանին շրջապատող կանանցից: Այդպիսի կանանց մասին, որպես կանոն
Սարոյանի մայրն ու քույրերը բացասական կարծիք ունեին: Բայց մի բան կար, որ գրավում էր Վիլյամին: Եվ չնայած բոլոր տարաձայնություններին և վեճերին` 1943 թվականի փետրվարյան ձնառատ մի օր նրանք ամուսնացան: Ամուսնության օրը Քերոլն արդեն հղի էր: Սարոյանը զինվորական ծառայության մեջ էր, երբ 1943 թվականին լույս աշխարհ եկավ նրա առաջնեկը:
Ծնողները նրան Արամ կոչեցին. դա Սարոյանի ամենասիրելի հայկական անունն էր: 1946 թվականին ծնվեց Վիլյամի և Քերոլի դուստրը, ում տվեցին Լյուսի անունը` ի հիշատակ Սարոյանի տատիկի: Թվում է, թե երջանիկ լինելու համար ամեն ինչ կար, եթե միայն չլինեին հաճախակի վեճերը: Ի դեպ, Սարոյան-Չապլին ընկերությունն ամրապնդվեց նաև նրանց կանանց ընկերությամբ՝ Օոնա Օ’նեիլին և Քերոլը մանկության ընկերուհիներ էին:
Զույգը երջանիկ էր, իսկ նրանց ամուսնալուծության լուրը՝ անհավատալի: Տարիներ հետո որդին՝ Արամը, գրում է .
6 տարվա ամուսնությունից հետո Սարոյանը լքեց կնոջն ու երեխաներին: Ամուսնուն հետ վերադարձնելու Քերոլի բոլոր փորձերն ապարդյուն էին: Մինչև նոր ամուսնության առաջարկություն ստացավ և, երկար չմտածելով, համաձայնեց: Թեկնածուն էլի հայտնի մարդ էր, տարիքով մեծ, սակայն, հարուստ և ռոմանտիկ: Հենց այդ ժամանակ է, որ Սարոյանի մեջ հայի գենը խոսեց, ու չուշացավ Սարոյան-Քերոլ երկրորդ ամուսնությունը: Դա 1951թ․-ն էր, պսակադրությունը՝ Լոս Անջելեսի հայկական եկեղեցում էր:
Սակայն երկրորդ ամուսնությունն էլ երկար չտևեց: Ամուսինների ամենօրյա վեճերն ի վերջո բերեցին երկրորդ ամուսնալուծությանը: Սարոյանը նույնիսկ փորձեց կնոջից վերցնել երեխաներին, և նրանց դաստիարակությունը վստահել Թագուհուն: Սակայն ապարդյուն:
1959 թվականին Քերոլն ամուսնացավ հայտնի բեմադրիչ Վոլտեր Մեթյուի հետ:
Սարոյանհայրը
Երեխաները հոր հետ հաճախ էին հանդիպում, Սարոյանը ֆինանսապես ապահովում էր նրանց: Չնայած այդ ամենին` երեխաները, հատկապես որդին, բարդ հարաբերություններ ուներ հոր հետ: Ոչ ոքի չէր հաջողվում մեղմել տարաձայնությունը հոր և որդու միջև: Տարիները նրանց ավելի հեռացրին… Հանդիպման վերջին առիթը Սարոյանի կյանքի մայրամուտին էր:
Ի դեպ, Արամը բանաստեղծ է. Սարոյանը հաճախ էր կարդում որդու բանաստեղծությունները: Դուստրն ընտրեց դերասանի մասնագիտությունը, թեպետ նա էլ պատանեկության տարիներին գրում էր. հոր բնորոշմամբ՝ բավականին լավ գործեր:
Վերջիսկիզբը
«Եվայնուամենայնիվ, ինչ–որմիտեղինչ– որմիբանսխալէ»:
Սարոյանը 2 տարի տառապում էր քաղցկեղով, հիվանդությունը ծանր էր, թեպետ Սարոյանը փորձում էր այն թեթև տանել:
1981թ․-ին, սակայն, նրան տեղափոխեցին հիվանդանոց: Լուրը լսելուն պես Լյուսին՝ յոթ տարվա դադարից հետո, խելագարի պես հասավ հիվանդանոց: Հիվանդանոց հասավ նաև որդին, ում հետ հանդիպել Սարոյանը համաձայնեց միայն 2 շաբաթ անց: Նախքան այդ, երեք տարի չէին հանդիպել: Արամը հանդիպմանը մենակ չէր՝ Սարոյանի թոռնուհին էլ էր եկել պապին տեսության:
«Ես գրկեցի հորս և համբուրեցի նրա ճակատը, և հանկարծ լսեցի թույլ ձայնով արտասանած նրա խոսքերը. «Շնորհակալ եմ, Արա՛մ»: «Ես եմ շնորհակալ, հայրի՛կ»: «Սա կյանքիս և արդեն մահվան սամեն աերջանիկ օրն է»,– թույլ ձայնով շշնջաց հայրս»:
1981 թվականի մայիսի 18-ը Սարոյանի վերջին առավոտն էր: Այդ օրը Ֆրեզնոյում ևս մեկ հայ պակասեց: Նա նախապես իր կտակում գրել էր, որ իր աճյունափոշուց մի բուռ հանձնեն հայկական հողին:
«Դուք ինձի պես ուրիշ տեղ ծնած չեք, դուք հայրենիք ծնած եք։Ձեր բախտը հիմա չեք կրնար հասկընալ, հետո պիտի հասկընաք… Ձեզմե շատեր պիտի այցելեն ամբողջ աշխարհ, պիտի տեսնեն շատ գեղեցիկ ու անուշ տեղեր ու պիտի հասկընան , որ ավելի գեղեցիկ ու անուշ տեղչկա, քան հայրենիքը: Ես հայ եմ, և դուք գիտեք, թե ինչ դժվարին և միանգամ այն ինչ հրաշալի բան է այդ»
Նրա վերջին կամքը կատարվեց: Աճյունափոշու մի մասը թաղված է Երևանի Կոմիտասի անվան զբոսայգու պանթեոնում։ Իսկ 2008-ին Երևանի կենտրոնում բացվեց Վիլյամ Սարոյանի արձանը:
Maria qurqchiyan ಠ_ಠ 